نحوه مطالبه سرقفلی و حق کسب و پیشه در قانون جدید | شرایط و مراحل قانونی
با شرایط و نحوه مطالبه سرقفلی و حق کسب و پیشه در قانون جدید آشنا شوید. مراحل قانونی، نکات مهم و حقوق مستأجر و مالک را در این راهنما بخوانید.
◾️ مقدمه
سرقفلی و حق کسب و پیشه از مهم‌ترین موضوعات حقوقی در قراردادهای اجاره تجاری هستند. بسیاری از اختلافات میان موجر و مستأجر به دلیل ابهام در این دو حق ایجاد می‌شود. در این مقاله، به نحوه مطالبه سرقفلی و حق کسب و پیشه در قانون جدید، شرایط قانونی و مراحل مطالبه می‌پردازیم.
◾️ سرقفلی چیست و چه تفاوتی با حق کسب و پیشه دارد؟
سرقفلی مبلغی است که مستأجر هنگام انعقاد قرارداد اجاره به موجر پرداخت می‌کند تا در مدت اجاره از امتیاز شغل و محل استفاده کند.
حق کسب و پیشه حقی است که در طول زمان و به دلیل فعالیت مستأجر در ملک ایجاد می‌شود و ارزش تجاری ملک را بالا می‌برد.
◾️ مبنای قانونی سرقفلی و حق کسب و پیشه در قانون جدید
طبق قانون روابط موجر و مستأجر مصوب ۱۳۷۶، دریافت سرقفلی در قراردادهای جدید مجاز است و مستأجر هنگام تخلیه حق دریافت آن را دارد، مشروط بر اینکه این حق در قرارداد ذکر شده باشد.
اما در قراردادهای قبل از سال ۷۶، حق کسب و پیشه همچنان برقرار است و باید طبق مقررات مربوطه پرداخت شود.
◾️ شرایط مطالبه سرقفلی در قانون جدید
۱. وجود شرط سرقفلی در قرارداد
مستأجر باید هنگام عقد قرارداد، مبلغ سرقفلی را پرداخت کرده باشد.
پایان مدت اجاره یا فسخ قرارداد
مطالبه سرقفلی معمولا پس از پایان اجاره مطرح می‌شود.
عدم تخلف مستأجر از مفاد قرارداد
در صورت تخلف، ممکن است مستأجر حق مطالبه سرقفلی را از دست بدهد.
◾️ شرایط مطالبه حق کسب و پیشه
حق کسب و پیشه در قانون جدید تنها برای قراردادهای قدیمی (قبل از ۱۳۷۶) معتبر است. این حق در اثر فعالیت طولانی‌مدت مستأجر ایجاد می‌شود و برای تخلیه باید به مستأجر پرداخت شود.
◾️ مراحل مطالبه سرقفلی یا حق کسب و پیشه
۱. بررسی قرارداد اجاره
مشخص کنید قرارداد تحت کدام قانون تنظیم شده است (قبل یا بعد از ۱۳۷۶).
۲. ارسال اظهارنامه به موجر
قبل از طرح دعوی، اخطار رسمی برای مطالبه حق.
۳. ثبت دادخواست در دادگاه حقوقی
دادگاه پس از کارشناسی، میزان سرقفلی یا حق کسب و پیشه را تعیین می‌کند.
۴. پرداخت و تخلیه ملک
پس از پرداخت مبلغ، مستأجر ملک را تخلیه می‌کند.
◾️ نحوه محاسبه مبلغ سرقفلی یا حق کسب و پیشه
کارشناسان رسمی دادگستری بر اساس عواملی مانند موقعیت ملک، ارزش تجاری، مدت اجاره و نوع شغل، مبلغ را تعیین می‌کنند.
◾️ آیا موجر می‌تواند از پرداخت سرقفلی یا حق کسب و پیشه خودداری کند؟
خیر، اگر قرارداد تحت شمول قانون باشد و مستأجر شرایط لازم را رعایت کرده باشد، موجر موظف به پرداخت است. در غیر این صورت، مستأجر می‌تواند از طریق دادگاه حق خود را مطالبه کند.
◾️ تفاوت مهم قانون جدید با قانون قدیم در این زمینه
در قانون جدید (۱۳۷۶)، سرقفلی بر اساس توافق است و حق کسب و پیشه حذف شده، اما در قراردادهای قدیمی همچنان حق کسب و پیشه وجود دارد.
◾️ نکات مهم حقوقی
🔹 حتما در قرارداد، شرط پرداخت یا دریافت سرقفلی ذکر شود.
🔹 برای قراردادهای قدیمی، بدون پرداخت حق کسب و پیشه امکان تخلیه نیست.
🔹 در صورت اختلاف، دادگاه با نظر کارشناسان تصمیم می‌گیرد.
✔️ نتیجه‌گیری
مطالبه سرقفلی و حق کسب و پیشه یک موضوع تخصصی حقوقی است و برای جلوگیری از تضییع حق، مشورت با وکیل متخصص ملکی توصیه می‌شود.
✅ سوالات متداول درباره مطالبه سرقفلی و حق کسب و پیشه در قانون جدید
۱. چه زمانی می‌توان قرارداد ملکی را به دلیل تخلف فروشنده فسخ کرد؟
وقتی فروشنده به تعهدات خود مانند تحویل ملک، انتقال سند یا اعلام وضعیت ملک عمل نکند.
